စိတ္ခံစားခ်က္မ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရးအၾကား အံ့အားသင့္စရာ ဆက္စပ္မႈမ်ား

19 May 2012  |By Good Health

စိတ္ခ်မ္းသာမွ ကိုယ္က်န္းမာဆိုတဲ့စကားလို စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္ေနရင္ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု အေအးမိႏွာေစး ေရာဂါပိုးေတြ မကူးစက္ႏိုင္ဘူးဆိုတာ ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ စိတ္ဆင္းရဲလြန္းရင္လည္း အလိုလိုငိုမိတာမ်ိဳးကိုလည္း ႀကံဳဖူးၾကမွာပါ။ အဲဒီလိုမ်ိဳးပဲ ကိုယ္ရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈ၊ တံု႔ျပန္မႈတို႔ဟာ ကိုယ္ရဲ႕က်န္းမာေရးကို သြားၿပီး အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ ေအာက္ပါတို႔ကေတာ့ စိတ္ခံစားမႈနဲ႔ က်န္းမာေရးဆက္စပ္မႈအေျခအေန ၁၂ ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာကို ေဖာ္ထုတ္ျပသျခင္းဟာ ကိုလက္စထေရာပမာဏ ေလ်ာ႕က်ေစႏိုင္တယ္
ေလ့လာခ်က္တစ္ခုအရ ကိုလက္စထေရာ ပမာဏျမင့္တက္ေနသူလူတစ္စုကို သူတို႔ခ်စ္တဲ့၊ ခင္တဲ့သူေတြအေၾကာင္း တစ္ပတ္ကို သံုးႀကိမ္ေလာက္ ေရးခိုင္း ၾကည့္ရာမွာ အဲဒီလို မေရးတဲ့ တျခားလူ တစ္စုထက္ ကိုလက္စထေရာပမာဏ ပိုၿပီးေလ်ာ့က် လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းကို ေသခ်ာမသိရ ေသးေပမယ့္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတာကေတာ့ ကိုလက္စထေရာ ပမာဏ ဟာ စိတ္ဖိစီးမႈ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ Glucocorticoid ေၾကာင့္ ျမင့္တက္တတ္တာေၾကာင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ခ်စ္တဲ့သူအေၾကာင္း ေတြးကာ၊ ေရးကာ စတိ ဖ္ စိ ီး မေႈ လွ်ာခ့ ်ျခင္း ျဖင့ ္ ကလို ကစ္ ထေရာ ပမာဏ ကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ပါတယ္။

၂။ သေဘာေကာင္းျခင္းက ေသြးလႊတ္ေၾကာနံရံမာ ေက်ာျခင္း(Arteriosclerosis) ကို ကာကြယ္ေပး တယ္
ေဒါသထြက္ျခင္းက ေသြးလႊတ္ေၾကာေတြကို မာေက်ာေစေပမယ့္ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ေတြ လုပ္ေပး ရင္ေတာ့ ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါကို ကာကြယ္ေပး ပါတယ္။ သေဘာေကာင္းျခင္း၊ ၾကင္နာတတ္ျခင္းဟာ ေအာက္ဆီတိုစင္ ေဟာ္မုန္းထြက္ရွိေစကာ အဲဒီ ေဟာ္မုန္းက ေသြးေၾကာမာေက်ာေစၿပီး ေရာင္ရမ္းမႈ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြ ထြက္ရွိမႈကို ေလွ်ာ့ ခ်ေပးပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ရဲ႕ ကူညီမႈကို တစ္ဖက္လူက ေက်းဇူးတင္တဲ့အၾကည့္၊ အျပံဳးနဲ႔ျပန္ လည္ တံု႔ျပန္ပါက ေအာက္ဆီတိုစင္ ပိုၿပီးထြက္ရွိ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႔မွာ တစ္ေယာက္ေယာက္ ကို ကူညီၾကည့္ပါ။

၃။ စိတ္ဖိစီးမႈက ဓမၼတာမတိုင္မီ ျဖစ္ေပၚတဲ႕ လကၡဏာ ေတြကို ပိုဆိုးေစတယ္
စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္းက ဓမၼတာမတိုင္မီျဖစ္ေပၚ တဲ့ လကၡဏာေတြကို ျဖစ္ေစတဲ့ Prostaglandin ေဟာ္မုန္းထြက္ရွိမႈကို မ်ားေစပါတယ္။ ေလ့လာခ်က္ တစ္ခုအရ မ်ားမ်ား စိတ္ဖိစီးတတ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီး ေတဟြ ာ စတိ ဖ္ စိ ီး မ ႈ သပိ မ္ ျဖစတ္ အဲ့ မ်ိဳး သမီး ေတထြ က္ စာရင္ ဓမၼတာလာစဥ္မွာ ကိုက္ခဲနာက်င္မႈေတြ ပိုျဖစ္တတ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

၄။ ေဒါသထြက္ျခင္းက စိတ္ဖိစီးမႈကို ေျပေပ်ာက္ ေစတယ္
ေနာက္တစ္ခါ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ မ်ားၿပီး တင္းက်ပ္ လာရင္ ေပါက္ကြဲလိုက္ပါ။ ေဒါသထြက္ျခင္းက ဦးေႏွာက္ရဲ႕ ဘယ္ဘက္အျခမ္းဆီ ေသြးမ်ားမ်ား ေရာက္ရွိေစပါတယ္။ အဲဒီအခါ ဒီအျခမ္းကေန ေပ်ာ္ရႊင္ေစတဲ့ ခံစားမႈျဖစ္ေပၚေစတာေၾကာင့္ စိတ္ သက္သာရာရရွိသြားႏိုင္ပါတယ္။ ေဒါသေတြကို မ်ိဳခ်ၿပီး ဘာမွမျဖစ္သလို ေနေန သူေတြဟာ ေဒါသထြက္စရာရွိ ထြက္တဲ့သူေတြထက္ ေသြးဖိအား ပိုတက္ေနသလို စိတ္ဖိစီးမႈေဟာ္မုန္း ေတြလည္း ပိုၿပီးမ်ားမ်ား ထြက္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သတိထားရမွာက အကယ္၍ အလုပ္မွာ ေဒါသထြက္စရာၾကံဳပါက အလုပ္ရွင္သူေဌးကို ေဒါသေပါက္ကြဲကာ ေအာ္ဟစ္မယ့္အစား လူကြယ္ ရာတစ္ေနရာမွာ တစ္ေယာက္တည္းေပါက္ကြဲတာ က သင့္ကို ထိခိုက္မႈပိုနည္းေစမယ္ဆိုတာကိုပါပဲ။

၅။ ေဒါသထြက္လြန္းရင္လည္း သြားဖံုးကို ထိခိုက္ေစ ႏိုင္ပါတယ္
တစ္ခါတေလမွာ ေဒါသေပါက္ကြဲတာ ေကာင္း ေပမယ့္ တစ္ခ်ိန္လုံးစိတ္တုိေဒါသထြက္ေနရင္ေတာ့ က်န္းမာေရးအတြက္ မေကာင္းပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ သြားဖံုးေရာဂါေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေလ့လာခ်က္ တစ္ခုအရ ဦးစိတ္တိုေတြဟာ ကိုေအးေဆးေတြ ထက္စာရင္ သြားဖံုးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၇၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမ်ားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ေဒါသထြက္စဥ္မွာ ထြက္ရွိတဲ့ အင္ဆူလင္ေတြေၾကာင့္ျဖစ္ဖို႔ မ်ားပါတယ္။ အင္ဆူလင္ပမာဏမ်ားျခင္းက သြားဖံုးေရာဂါနဲ႔ အလြန္ဆက္စပ္မႈရွိေနလို႔ပါ။ ေဒါသက ို ထနိ ္း ခ်ဳပခ္ ်ငပ္ ါက ေဒါသထကြ ခ္ ါနီး မွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေဒါသထြက္ေတာ့မယ္ဆိုတာ သတိ ထားမိေအာင္ လုပ္ကာ အာ႐ံုလႊဲတဲ့အေနနဲ႔ စားပြဲကို လက္နဲ႔ေခါက္ေနလိုက္ပါ။ အဲဒီအခါ အာ႐ံုလြဲသြားၿပီး စိတ္ျပန္လည္တည္ၿငိမ္လာပါလိမ့္မယ္။

၆။ အဆိုးျမင္ျခင္းက ေဆးဝါးအစြမ္း ေလ်ာ႕ေစတယ္
ေအာက္စဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္ရဲ႕ ေလ့လာခ်က္တစ္ခု အရ လူတစ္စုကို နာက်င္မႈသက္သာေဆးမေပးဘဲ၊ လွ်ိဳ႕ဝွက္စြာေပးအၿပီး၊ ေပးထားတယ္လို႔ ေျပာအၿပီးနဲ႔ ေဆးေပးထားေပမယ့္ မေပးဘူးလို႔ ေျပာထားတဲ့ အေျခအေနေလးမ်ိဳးမွာ နာက်င္ေအာင္ ျပဳလုပ္စမ္း သပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေဆးေပးထားေပမယ့္ မေပးဘူးလို႔ ေျပာထားတဲ့အေျခအေနနဲ႔ ေဆး တကယ္မေပးထားတဲ့ အေျခအေနႏွစ္မ်ိဳးစလံုးမွာ နာက်င္မႈေဝဒနာခံစားရတဲ့ ပမာဏတူညီတာ ေတြ႕ရ ပါတယ္။ ေဆးေပးထားၿပီး ေဆးေပးထားတယ္လို႔ ေျပာတဲ့အေျခအေနမွာေတာ့ နာက်င္မႈေဝဒနာ တစ္ ဝက္ေလာက္ ေလ်ာ့နည္းတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္အရ ေဆးေပးထားေပမယ့္ ေဆးေပးထားမွန္းမသိဘဲ နာက်င္ေတာ့မယ္လို႔ ေမွ်ာ္မွန္းထားပါက ေဆးအာနိသင္မျပေတာ့ကာ တကယ္စိတ္ထင္တဲ့အတိုင္း နာက်င္သြားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင့္အေနနဲ႔ ေဆးေတြကို ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းမယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္စိတ္နဲ႔ ေသာက္သံုးပါမွ ေဆးေတြဟာ တကယ္ပဲ အစြမ္းျပၿပီး အာနိသင္ ထက္လာမွာပါ။

၇။ စိုးရိမ္ပူပင္ျခင္းက ကားေမာင္းစြမ္းရည္ကို ထိခိုက္ ေစတယ္
စိုးရိမ္ပူပင္စိတ္က သင့္ကို ေလးလံသြားေစကာ တံု႔ျပန္မႈကို ေႏွးေကြးေစသလို ဖုန္းေျပာရင္း ကား ေမာင္းတာကဲ့သို႔ သင္ရဲ႕ကားေမာင္းမႈကို အေႏွာင့္ အယွက္ေပးပါတယ္။ စိုးရိမ္ပူပင္မႈဟာ ေတြေဝ ေစတာေၾကာင့္ အာ႐ံုစူးစိုက္မႈကို ေလ်ာ့နည္းေစပါ တယ။္ ဒါေၾကာင ့္ ကားေမာင္း ရင္း အာ႐မံု မ်ားေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ပါ။ အလုပ္ေၾကာင့္ စိတ္႐ႈပ္ေနရ၊ ပူပင္စိတ္ ေတြျဖစ္ေပၚေနရပါက ကားမေမာင္းခင္ ၁၀ မိနစ္ ေလာက္ အျပင္မွာ စိတ္တည္ၿငိမ္ေအာင္ အရင္ႀကိဳး စားပါ။ စိတ္တည္ၿငိမ္ေအးေဆးမွ ကားေမာင္းသင့္ ပါတယ္။

၈။ ခ်စ္ျခင္းက ဦးေႏွာက္ကို က်န္းမာေစတယ္
လူတစ္ေယာက္ကို ခ်စ္မိသြားတဲ့အခါ ဦးေႏွာက္ ရဲ႕ အပိုင္း ၁၂ ပိုင္းက အလုပ္လုပ္ရပါတယ္။ အဲဒီ အပိုင္းေတြကေန ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ဓာတု ပစၥည္းေတြအျပင္ အာ႐ံုေၾကာကလာပ္စည္းေတြ ဆက္သြယ္မႈကို ခိုင္ၿမဲရာမွာ ပါဝင္ကူညီေပးတဲ့ အာ႐ံုေၾကာ ႀကီးထြားမႈပစၥည္းလို႔ေခၚတဲ့ ဓာတ္ေတြ ကိုပါ လႊင့္ထုတ္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဦးေခါင္းကေန နာက်င္မႈေဝဒနာခံစားရမႈ ေလ်ာ့ နည္းသြားတာပဲျဖစ္ပါတယ္။

၉။ ပ်င္းရိျခင္းက ေသေစႏိုင္တယ္
ပ်င္းလြန္းလို႔ ေသေတာင္ ေသသြားႏိုင္တယ္ဆို တာ အမွန္ပါပဲ။ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြအရ အပ်င္း ထူသူေတြဟာ တက္ျြကသူေတြထက္စာရင္ ေနာင္ ႏွစ္ ၂၀ အတြင္း ေသႏိုင္ႏႈန္း ႏွစ္ႀကိမ္နဲ႔ တစ္ဝက္ ပရို ိေွ နတာကိ ု ေတြ႕ ရပါတယ။္ ပ်င္း ရျိခင္း န ဲ႔ ေသဆံုး မႈ က တိုက္႐ိုက္ဆက္စပ္မေနေပမယ့္ ေသဆံုးမႈျဖစ္ ေပၚေစတဲ့ တျခားအခ်က္ေတြရဲ႕အစလို႔ ေျပာလို႔ ရပါ တယ္။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ လူေတြဟာ ပ်င္းရင္ ေဆး လိပ္၊ အရက္ေသာက္ကာ၊ ကြမ္းစားကာ၊ အိပ္ရာထဲ တစ္ခ်ိန္လံုးလွဲကာ၊ တီဗီေရွ႕တစ္ေနကုန္ ထိုင္ၾကည့္ ကာ အခ်ိန္ျဖဳန္းတတ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခါ က်န္းမာ ေရးကို ထိခိုက္လာေစတာေၾကာင့္ အသက္ရွည္ရွည္ မေနႏိုင္ေတာ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္။

၁၀။ ခြင္႕လႊတ္ျခင္းက နာက်င္မႈကို သက္သာေစ ႏိုင္တယ္
ခြင့္လႊတ္ႏိုင္သမွ် ခြင့္လႊတ္လိုက္ပါ။ ခြင့္လႊတ္ျခင္းက ခါးနာျခင္းကဲ့သို႔ နာတာ ရွည္ေရာဂါေတြကို ေလ်ာ့နည္းသက္သာ ေစပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ နာက်င္မႈကို တျခား သူေတြေၾကာင့္လို႔ စြပ္စြဲတတ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဆရာဝန္ေတြ ကုတာ မေတာ္လို႔၊ ဒါမွမဟုတ္ မေတာ္တဆ ထိခိုက္ေစခဲ့သူေၾကာင့္လို႔ စသျဖင့္ စြပ္စြဲ ကာ ေဒါသထြက္တတ္ၾကပါတယ္။ ေဒါသ နဲ႔ မေက်မခ်မ္းမႈတို႔က နာက်င္မႈကို ကုသရာမွာ ခက္ခဲေစပါတယ္။ အဲဒီအ စား ခြင့္လႊတ္သည္းခံစိတ္ ေမြးလိုက္ပါက ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ သဘာဝနာက်င္မႈ သက္ သာေစတဲ့ဓာတ္ျဖစ္တဲ့ အန္ဒိုဖင္းေဟာ္ မုန္းေတြ ထြက္ရွိလာေစပါတယ္။

၁၁။ အေကာင္းျမင္ျခင္းက ပဋိပစၥည္းေတြ မ်ားေစႏိုင္တယ္
တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆး ထိုးထား တဲ့လူေတြရဲ႕ တံု႔ျပန္မႈကို ေလ့လာၾကည့္ တဲ့အခါ အေကာင္းျမင္စိတ္အရွိဆံုးသူ ေတြဟာ ပဋိပစၥည္းေတြ အမ်ားဆံုး ထြက္ ရွိတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အ ေကာင္းျမင္ျခင္းက ကိုယ္ခံစြမ္းအားတိုး ေစႏိုင္တယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါ တယ္။ အေကာင္းျမင္တတ္သူျဖစ္ေအာင္ သင့္ဘဝမွာရွိတဲ့ ေကာင္းတဲ့အရာေတြကို ေန႔စဥ္ေတြးၾကည့္ပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အ က်င့္ပါၿပီး အေကာင္းဘက္က ျမင္တတ္ တဲ့သူျဖစ္လာမွာပါ။

၁၂။ ျငင္းခံုမႈေတြကို ေရွာင္ျခင္းက အာ ဟာရတိုးေစႏိုင္တယ္
ဂ်ာမန္ႏိုင္ငံသား သုေတသနပညာ ရွင္ေတြဟာ အစမ္းသပ္ခံသူေတြကို ျငင္း ခံုမႈ မတိုင္မီနဲ႔ ျငင္းခံုအၿပီးမွာ သူတို႔ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ရွိ ဗီတာမင္စီပမာဏကို တိုင္း ၾကည့္တဲ့အခါ မိနစ္ ၂၀ ၾကာ ျငင္းခံုမႈက ဗီတာမင္ စီ ၃၀ဝ မီလီဂရမ္ ေလ်ာ့က်ေစ ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ အက္ဒရီနယ္ ဂလင္းက စိတ္ဖိစီးမႈေဟာ္မုန္းေတြ ထုတ္ ရာမွာ ဗီတာမင္စီရဲ႕ အကူအညီကို ယူၾက ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျငင္းခံုတဲ့အခါ စိတ္ ဖိစီးတာေၾကာင့္ ဗီတာမင္စီမ်ားစြာ အ သံုးျပဳရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ဘီ အထူးသျဖင့္ ဗီတာ မင္ ဘီ ၅ ကလည္း စိတ္ဖိစီးမႈေဟာ္မုန္း ထြက္ရွိရာမွာ ပါဝင္တာေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီး ပါက ဗီတာမင္ ဘီနဲ႔ ဗီတာမင္ စီ ပါရွိတဲ့ အားေဆးေတြ ေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။